ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಶೌರ್ಯದ ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಸರು ಸಿಖ್ಖರು. ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಅವರ ಶೌರ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಸ್ತುಗಾಗಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಖ್ ಧರ್ಮದ ಹತ್ತು ಗುರುಗಳು ಸಿಖ್ಖರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಇತರ ಅನೇಕ ಧರ್ಮಗಳ ಜನರಿಗೂ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡಿದರು.
ಈ ಗುರುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ ಮತ್ತು ಗಮನಾರ್ಹ ಗುರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್, ಅವರು ಸಿಖ್ಖರ ಒಂಬತ್ತನೇ ಗುರುವಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಹುತಾತ್ಮ ದಿನವನ್ನು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ನವೆಂಬರ್ ೨೪ ರಂದು ಶಹಿದಿ ದಿನವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ 1621 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 1 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು 11 ನವೆಂಬರ್ 1675 ರಂದು ನಿಧನರಾದರು. ಅವರು ಪಂಜಾಬಿನ ಅಮೃತಸರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ಆರನೇ ಸಿಖ್ ಗುರುವಾದ ಗುರು ಹರ್ ಗೋವಿಂದ್ ಅವರ ಕಿರಿಯ ಮಗ.
ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಸಿಖ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದರು ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಶ್ವಾರೋಹಿತ್ವದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. ಅವರು ವೇದಗಳು, ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳಂತಹ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಬೋಧಿಸಿದರು. ಅವರು 1632 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 3 ರಂದು ಮಾತಾ ಗುಜ್ರಿ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು.
ಸಿಖ್ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಅವರನ್ನು ಒಂಬತ್ತನೇ ಗುರುವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ರೀತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಮಿಥ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆಗಸ್ಟ್ 1664ರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಸಿಖ್ ಸಂಗತ್ ಬಕಲಾಕ್ಕೆ ಬಂದು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ನನ್ನು ಸಿಖ್ಖರ ಒಂಭತ್ತನೆಯ ಗುರುವಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದನು. ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ನ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ ದಿವಾನ್ ದುರ್ಗಾ ಮಾಲ್ ಈ ಸಂಗತ್ ನ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು.
ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಔರಂಗಜೇಬನ ಆಜ್ಞೆಯ ಮೇರೆಗೆ 1675ರಲ್ಲಿ ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ನ ಶಿರಚ್ಛೇದ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಔರಂಗಜೇಬನು ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ಇಸ್ಲಾಂಗೆ ಮತಾಂತರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. ಮತಾಂತರಗೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದವರನ್ನು ಅವನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದನು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರ ಪಂಡಿತರ ನಿಯೋಗವು ಮತಾಂತರವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಅವರ ಸಹಾಯವನ್ನು ಕೋರಿತು. ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ತನ್ನನ್ನು ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ಉಳಿದವರೂ ಮತಾಂತರಗೊಳ್ಳಲು ಸಿದ್ಧರಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವನನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮತಾಂತರ ಮಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ನಂತರ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಮುಂದೆ ಹಾಜರುಪಡಿಸಲಾಯಿತು, ಅವನನ್ನು ಸೆರೆಮನೆಗೆ ತಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅವನ ಮೂವರು ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಅವನ ಮುಂದೆಯೇ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ಆದರೂ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯನ್ನು ಮತಾಂತರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿ ಅವನ ಶಿರಚ್ಛೇದನ ಮಾಡಲು ಆದೇಶಿಸಿದನು. ದೆಹಲಿಯ ಚಾಂದನಿ ಚೌಕ್ ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಮುಂದೆಯೇ ಅವರ ಶಿರಚ್ಛೇದ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಇಂದು ಗುರುದ್ವಾರ ಸಿಸ್ ಗಂಜ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಗುರು ಹುತಾತ್ಮರಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಗುರುದ್ವಾರವಿದೆ.
ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಅವರ ಹುತಾತ್ಮ ದಿನದಂದು, ಸಿಖ್ ಆರಾಧನಾ ಸ್ಥಳಗಳು ಬಚಿತ್ತರ್ ನಾಟಕ್ ಎಂಬ ರಚನೆಯ ಪಠಣದ ಶಬ್ದಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗ ಗುರು ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಸಿಖ್ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಚಾಂದನಿ ಚೌಕ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಗುರುದ್ವಾರ ಸಿಸ್ ಗಂಜ್ ಸಾಹಿಬ್ ಅನ್ನು ಅವನ ಮರಣದಂಡನೆಯ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಗುರುವಿನ ಅಂತ್ಯಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಅವರ ಶಿಷ್ಯನೊಬ್ಬ ತನ್ನ ಮನೆಯನ್ನು ಸುಟ್ಟುಹಾಕಿದನು ಮತ್ತು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿಯ ಗುರುದ್ವಾರ ರಕಾಬ್ ಗಂಜ್ ಸಾಹಿಬ್ ಎಂಬ ಮತ್ತೊಂದು ಗುರುದ್ವಾರ ತಲೆಯೆತ್ತಿತು. ಔರಂಗಜೇಬನ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿ ಗುರುಗಳ ತಲೆಯನ್ನು ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಕರೆತಂದು ಅಂತ್ಯಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪಂಜಾಬಿನ ಗುರುದ್ವಾರ ಸಿಸ್ ಗಂಜ್ ಸಾಹಿಬ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.
ಗುರು ತೇಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಸಿಖ್ಖರು ಮತ್ತು ಸಿಖ್ಖರಲ್ಲದವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಿರುಕುಳದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು. ಇಂದಿಗೂ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆಗಳು ಸಿಖ್ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿವೆ