ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಕನಸುಗಳು ಕೆ. ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರು ಬರೆದ 1968 ರ ಕನ್ನಡ ಮಹಾಕಾವ್ಯ. ಇದು 1977 ರಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ಕಾದಂಬರಿಯು ಇಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮಾನವನ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ. ಇದು ನಂಬಿಕೆ, ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಮೂಲ ಇತ್ಯಾದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಾದಂಬರಿಯ ಹೆಸರೇ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ, ಲೇಖಕರು ಯಾವುದೇ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಬಯಸದಿದ್ದರೂ, ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳಾದ ಅಜ್ಜಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ. ಮೂಢ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಮೊಮ್ಮಗ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಅಜ್ಜಿಗೆ ಆಗಲಿರುವ ಮತ್ತು ಹಿಂದೆ ನಡೆದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಕನಸಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೋಡುವ ಶಕ್ತಿ ಬಂದಿದೆ. ಮೂಕಜ್ಜಿ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅಜ್ಜಿ ನಮ್ಮ ನಿಜವಾದ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾಳೆ.
“ಮೂಡೂರು” ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುತ್ತದೆ: ಮೂಕಜ್ಜಿ ಮತ್ತು ಅವಳ ಮೊಮ್ಮಗ ಸುಬ್ಬರಾಯ. ಸುಬ್ಬರಾಯರು ದೇವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಮೂಡಿರುವ ಅನುಮಾನಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೂಕಜ್ಜಿ ಸುಮಾರು 80 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ವಿಧವೆಯಾಗಿದ್ದು, ಹತ್ತನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಗಂಡನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅಜ್ಜಿಯ ಪಾತ್ರವು ಸಂಭವಿಸುವ ಮತ್ತು ಈಗಾಗಲೇ ಸಂಭವಿಸಿದ ಸಂಗತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುವ ಕೆಲವು ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಸುಬ್ಬರಾಯರು ವಾಸ್ತವವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾದ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದುವ ಬದಲು ಅಜ್ಜಿ ಹೇಳುವ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ. ಆ ಕಾದಂಬರಿಗಳಿಗಿಂತ ಅಜ್ಜಿ ಹೇಳಿದ ಕಥೆಗಳೇ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರವೆಂದು ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿಯ ಬಳಿ ಪ್ರತಿ ವಿಷಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅದರ ನೈಜತೆಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಉತ್ತರವು ಆಕರ್ಷಕ ಮತ್ತು ನೈಜವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಘಟನೆಗಳು ನಡೆದರೂ, ಲೇಖಕರು ಸುಬ್ಬರಾಯರನ್ನು ದೇವರು, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ನಂಬಿಕೆ, ವಿಕಾಸ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕಥಾನಾಯಕಿ, ಮೂಕಜ್ಜಿ, ತನ್ನ ಕನಸುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವಳ ಮೊಮ್ಮಗನ ಹತ್ತಿರ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಕನಸುಗಳು ಮನುಷ್ಯನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ದೇವರ ಸ್ವರೂಪದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.ಇಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪಾತ್ರಗಳು ಬಂದು ಹೋದರು ಅಜ್ಜ್ಜಿ ಮತ್ತು ಮೊಮ್ಮಗನ ಪಾತ್ರಗಳು ಮುಖ್ಯವಾದವು ತಂತಮ್ಮ ಅಪಕ್ವ ನಂಬುಗೆಗಳನ್ನು ಪರರ ಮೇಲೆ ಹೊರಿಸಿದ ಜನರ ಕಥೆಯೂ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಇಂದಿನ ನಮಗೆ ಕೇಳಿಸದೇ ಹೋದ ಕೆಲವು ಯಾತನೆಯ ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಲೇಖಕರು ಬಹಳ ಸೊಗಸಾಗಿ ಪುಟಗಳ ಮೇಲೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ.
