ಭಾರತ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ದೇಶದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಂದ ಬಡತನದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಾಗಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಡ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಭಾರತವು ಸತತವಾಗಿ ಹಲವು ದಶಕಗಳಿಂದ ತೀವ್ರ ಬಡತನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿದ್ದ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ. ಆಫ್ರಿಕಾದ ನೈಜೀರಿಯಾ ಈಗ ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಡ ಜನರಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿನ 87 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ತೀವ್ರ ಬಡತನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಬಡತನದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ: 2018ರ ಬಹು ಆಯಾಮದ ಬಡತನ ಸೂಚ್ಯಂಕದ ಪ್ರಕಾರ, ಕಳೆದ ಒಂದು ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಡ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆ 271 ಮಿಲಿಯನ್ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಇದೊಂದು ಉತ್ತಮ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು ಬಹು ಆಯಾಮದ ಬಡವರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಅರ್ಧಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಬಹು ಆಯಾಮದ ಬಡತನ ಸೂಚ್ಯಂಕವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಒಟ್ಟಾರೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಪ್ರಬಲ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ.ಬಡತನ ಕುಸಿತದಿಂದ ಇತರ ರಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮ ಬಡತನದ ಕುಸಿತದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಪ್ರಗತಿ ಕಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ನವಜಾತ ಶಿಶುಗಳ ಆರೈಕೆ, ವಯಸ್ಕರ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿಯೂ ಅಭಿವದ್ಧಿ ಉಂಟಾಗಿದೆ.ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆ:ಕಳೆದ ಎರಡು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಇ – ಕಾಮರ್ಸ್‌ನ ಏರಿಕೆಯು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ.ಮಹಿಳೆಯರ ಕೊಡುಗೆ, ದೇಶದ ಜಿಡಿಪಿಗೆ ಮಹಿಳೆಯರ ಕೊಡುಗೆ ಶೇ17 ರಷ್ಟು ಆಗಿದೆ. ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಸುಮಾರು ಶೇ 48ರಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರಣ ಇದು ಸಾಕಷ್ಟು ಆತಂಕಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ತೀವ್ರ ಬಡತನದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುವುದು ದುಃಖಕರ ಸಂಗತಿ.ಬಡತನವು ಕೇವಲ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಆದಾಯದ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಘನತೆಯಿಂದ ಬದುಕುವ ಮೂಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಬಹು ಆಯಾಮದ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ. ಅವರು ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕೆಲಸದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಅಸುರಕ್ಷಿತ ವಸತಿಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರದ ಕೊರತೆಅನ್ಯಾಯದ ಸಮಸ್ಯೆರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಯ ಕೊರತೆ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ಕೊರತೆ.
1992ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 22ರಂದು, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 17ನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಡತನದ ನಿರ್ಮೂಲನಾ ದಿನವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂದು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯೂ ಕೂಡಾ ಇದಕ್ಕೆ ಮಾನ್ಯತೆ ನೀಡಿತು.ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಡತನದ ಬಡತನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಬಡವರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನ್ಯಾಯವೂ ಮರೀಚಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸಲು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಈ ವರ್ಷದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ.ತೀವ್ರ ಬಡತನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜನರು ಬಡತನ, ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಸವಾಲುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುವವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರು. ಆದರೂ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಭವವಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಶಂಸೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಪರಿಹಾರಗಳಿಗೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವ ಅವರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಬದಲಾವಣೆಯ ಚಾಲಕರು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಅವರ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೇಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.ಇದು ಬದಲಾಗಬೇಕು. ಬಡತನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜನರ ಮತ್ತು ಉಳಿದಿರುವವರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ, ಜ್ಞಾನ, ಕೊಡುಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಭವವು ಗಣನೆಗೆ ಬರಬೇಕು. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನ್ಯಾಯಯುತ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರ ಜಗತ್ತನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ನಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯ ಮತ್ತ ಗೌರವ ಪ್ರತಿ ಫಲಿಸಬೇಕು.
ನೀತಿ ಶಿಫಾರಸುಗಳು: ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮರ್ಪಕ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರದ ಹಕ್ಕು ಒದಗಿಸಲು ಮತ್ತು 2030ರ ವೇಳೆಗೆ ಹಸಿವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು, ನಾವು ನಮ್ಮ ಆಹಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯೋಚಿತ, ಆರೋಗ್ಯಕರ, ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗಲು ಮರು ರೂಪಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಗರಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಲು ವಿಶಾಲವಾದ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸಬೇಕು.
ಆಹಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕು.ಸಣ್ಣ ಹಿಡುವಳಿದಾರ ರೈತರು ಸುಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಉತ್ಪಾದಕರಾಗಲು ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವುದು.ಸ್ಥಳೀಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಆಹಾರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಬೇಕು.ಕೃಷಿ ಕೀಟಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಗಳ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಉತ್ತಮ ಜೈವಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು.ಆಹಾರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಬೇಕು.
ಆಹಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಬೇಕು.ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಸಮಗ್ರ ಭೂ – ಬಳಕೆಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.ರೈತರು, ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪುಗಳು, ಯುವಕರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಬಲಪಡಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬೇಕು.ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕು.ಸರ್ಕಾರಗಳು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು.ಆರೋಗ್ಯಕರ ಆಹಾರ ಪದ್ಧತಿ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಆಹಾರ ಪದ್ಧತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕು.ಸರ್ಕಾರಗಳು, ದಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಎನ್‌ಜಿಒಗಳು ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಬೆಕು.ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಬೇಕು.ಸುಸ್ಥಿರ ಆಹಾರ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬೇಕು.
ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಬಡತನವು ಮಕ್ಕಳು, ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀರುವ ಪರಿಣಾಮ:
ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಶು ಮರಣ, ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆ, ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕತೆ, ಶಿಕ್ಷಣದ ಕೊರತೆ, ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹ, ಎಚ್ಐವಿ / ಏಡ್ಸ್
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಡತನ ವಿರೋಧಿ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು:
ಸಮಗ್ರ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ (ಐಆರ್‌ಡಿಪಿ)ಜವಾಹರ್ ರೊಜಗಾರ್ ಯೋಜನೆ / ಜವಾಹರ್ ಗ್ರಾಮ ಸಮೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗ್ರಾಮೀಣ ವಸತಿ – ಇಂದಿರಾ ಆವಾಸ್ ಯೋಜನೆಸಂಪೂರ್ಣ ಗ್ರಾಮೀಣ ರೊಜ್ಗಾರ್ ಯೋಜನೆ (ಎಸ್‌ಜಿಆರ್‌ವೈ)ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಕಾಯ್ದೆ (ಎಂಜಿಎನ್‌ಆರ್‌ಇಜಿಎ) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಜೀವನೋಪಾಯ ಮಿಷನ್ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿ ಕೌಶಲ್ ವಿಕಾಸ್ ಯೋಜನೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಂಪರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ವರ್ಧನೆ ಯೋಜನೆ.
