ಲೋಕ ಅದಾಲತ್ ಮೆರಿಟ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ: ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್

  ನವದೆಹಲಿ:  ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಲು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿರುವ ‘ಲೋಕ ಅದಾಲತ್’ಗಳು, ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ರಾಜಿ ಅಥವಾ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ಬರುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ವಿಷಯದ ಅರ್ಹತೆಗೆ ಹೋಗಲು ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ.

ಒಂದು ವೇಳೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಗಳು ವಿಫಲವಾದರೆ, ಲೋಕ ಅದಾಲತ್ ಕಡತವನ್ನು ಸಂಬಂಧಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ.

ಇತ್ತೀಚಿನ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಎಂ ಆರ್ ಶಾ ಮತ್ತು ಎ ಎಸ್ ಬೋಪಣ್ಣ ಅವರ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, 1987 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಲೋಕಲ್ ಅದಾಲತ್ ಅನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದ ನಂತರ ಕಾನೂನು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದೆ.

ಲೋಕ ಅದಾಲತ್ ಅನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಜಿಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳ ಸಮಿತಿ ಅಥವಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳ ಸಮಿತಿಯು ನಿಯಮಿತ ಮಧ್ಯಂತರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಉಲ್ಲೇಖದ ಮೇರೆಗೆ ಪ್ರಕರಣಗಳ ತ್ವರಿತ ವಿಲೇವಾರಿಗಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಲೋಕ ಅದಾಲತ್ ಸದಸ್ಯರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಲೋಕ ಅದಾಲತ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ ಆದೇಶವನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು, ಲೋಕ ಅದಾಲತ್ ಸದಸ್ಯರು ಈ ವಿಷಯದ ಯೋಗ್ಯತೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಲೋಕ ಅದಾಲತ್, ವಿಷಯದ ಅರ್ಹತೆಗೆ ಹೋಗುವುದು, ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅನುಮತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಪಕ್ಷಗಳ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ವಿಷಯವನ್ನು ಲೋಕ ಅದಾಲತ್‌ನ ಮುಂದೆ ಇಟ್ಟರೆ, ಇಡೀ ವಿಷಯವು ಅದರ ಮುಂದೆ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ.

ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತನ್ನ ಪಾಲಿಗೆ, ‘ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, 1987 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಓದುವುದರಿಂದ ಲೋಕ ಅದಾಲತ್‌ನ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಅಥವಾ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
‘ಒಮ್ಮೆ ಒಪ್ಪಂದ ಅಥವಾ ರಾಜಿ ವಿಫಲವಾದರೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಅದನ್ನು ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ, ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ವಿಲೇವಾರಿಗಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಲೋಕ ಅದಾಲತ್ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ.

‘ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಲೋಕ್ ಅದಾಲತ್‌ಗೆ ಅರ್ಹತೆಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಷಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರವಿಲ್ಲ, ಒಮ್ಮೆ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ರಾಜಿ ಅಥವಾ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ,’ ಎಂದು ಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.